طراحی مدرسه با رویکرد انعطاف پذیری در تهران

یکی از ویژگی های عصر حاضر، سرعت تحولات همه جانبه در زندگی انسانهاست. زندگی بشر در طول تاریخ شاهد دگرگونی و تحول بوده، اما این تحولات و تغییرات در هیچ دوره ای به سرعت و گستردگی عصر حاضر نبوده است. این تحولات تمامی نهادهای اجتماعی و از جمله آموزش و پرورش را بسیار متأثر کرده و خواهد کرد. نهاد آموزش و پرورش بدلیل وابستگی گسترده به مردم و فعل انفعالات اجتماعی بیش از سایر نهادها در معرض تغییر و تحول قرار دارد و در کشاکش تحولات نه تنها خود متحول می شود بلکه بستر تحول آفرینی را فراهم می نماید و زمینه را برای بروز دگرگونی های آینده مساعد می سازد. بر اساس این باور باید با بررسی های کارشناسانه و آگاهانه به استقبال آینده رفت و از تغییرات سطحی، زودگذر و جزئی پرهیز کرد و با نگرش سیستمی و جامع نگر آموزش و پرورش جدید را به وجود آورد. باید توجه داشت که اگر این بررسی ها بر مبنای آخرین دستاوردهای علمی صورت نپذیرد نمی توان به استقبال آینده رفت و در آینده کارایی و اثربخشی مطلوب را نخواهد داشت و به بیان دیگر، نمی توان جوان قرن بیستم را با روش های قرن نوزدهم برای زندگی در قرن بیست و یکم آماده کرد. همراه با تغییرات سریع اجتماعی، اقتصادی و پیشرفت فن آوری، انعطاف پذیری به صورت یکی از معیارهای اساسی در برنامه ریزی و طراحی فضاهای آموزشی دیده می شود و با توجه به اینکه نیاز به انعطاف پذیری تا حدود زیادی در طول زمان و با تغییر نیازهای انسان تغییر می کند، می توان نیاز به انعطاف پذیری در فضاهای آموزشی را یکی از لازمه های مدارس فردا دانست. تحقیق حاضر به بررسی ویژگی های نظام آموزشی نوین و طرح ویژگی های کالبدی آن با رویکرد انعطاف پذیری که به لزوم آن اشاره گردید، می پردازد. در این پژوهش با توجه به ویژگی های فضاهای آموزشی، گونه های انعطاف پذیری تحت عنوان تنوع پذیری (فضاهای چند عملکردی)، تطبیق پذیری (جابجایی بواسطه فعالیت های مختلف و نیز اقلیم) و تغییر پذیری (تفکیک و تجمع) تعریف شده و انعطاف پذیری فضاهای آموزشی در مقیاس های خرد، میانی و کلان بررسی و تحلیل شده است. نهایتاً به بیان ویژگی های کالبدی این مدارس و نمود معمارانه آنها و در نتیجه برنامه فیزیکی حاکم بر طرح پرداخته ایم. امید است مورد استفاده طراحان مدرسه قرار گیرد و در آینده نزدیک شاهد تغییرات محسوس در ساخت مدارس کشور باشیم.